500 jaar Boerenoorlog

In de tijd dat de boeren in opstand komen tegen de ridders, de adellijke heren, trouwt Luther. je kunt dat vreemd vinden. Maar berichten liepen in die tijd langzamer dan bij ons. Meestal wist je niet wat er inde buurt gebeurde. Wel zo rustig. Toch zat het Luther niet lekker, Catharina had het wel door, het hield hem bezig. 'Ik heb Müntzer vermoord'. Hij nam het zichzelf kwalijk, omdat hij de vorsten had gemaand de oproerkraaiers aan te pakken, die onder het vaandel van Gods Rijk (de regenboogvlag!) en met een beroep op Luthers vrijheidspublicaties de strijd voerden. Maar men kende in die tijd geen zachtheid, vergelding was vaak totale vernietiging van een stad en ombrengen van de aanstichters. (foto links: excursiegroep bij beeld Thomas Müntzer bij de stadspoort van Mühlhausen. (Vanuit Landgut Engelsbach, 2017)

De aanleiding: de vrijwel absolute macht van hertogen en graven en lagere adel over de horige boeren en burgers. Ze moeten zware herendiensten verrichten, en ook belasting dan wel oogsten in natura betalen. In zuid-Duitsland waren al opstanden geweest. 

Luthers boodschap over vrijheid (let op: wel in dienstbaarheid) kwam wel over bij de boeren, die zelf niet konden lezen, maar opgehitst werden door hun leiders, zoals Thomas Müntzer. De verhouding tussen Luther en Müntzer was niet al te best. Luther noemt hem een Schwärmgeister, oftewel dweper. Nu dat was hij ook. Ook krijgt Luther het verwijt dat hij het te weinig voor de boeren opneemt en de heren naar de mond praat. Müntzer treedt steeds brutaler op, zoals in Altstedt, waar hij zelfs de vorst beledigt. 

Luther is in elk geval tegen het plunderen van kastelen  en kloosters. Hij verzet zich met een boekje: Tegen de moordlustige en roofzuchtige boeren. Ook wijst hij de overheid op haar verantwoordelijkheid. Zoals bekend ,of niet, worden de boeren in de pan gehakt bij Frankenhausen. Ze zijn toch niet opgewassen tegen de veel sterkere ridder- en soldatenlegers. In de DDR-tijd wordt Thomas Müntzer als de vroege revolutionair gezien. Luther, ook belangrijk dat wel, krijgt een postzegel en Müntzer een monsterachtig groot museum in Bad Frankenhausen.

Bij de afbeeldingen boven:

1. Excursie vanuit Engelsbach (Landgut) bij de poort van Mühlhausen. Standbeeld van Thomas Müntzer, die aldaar terechtgesteld is.

2. Thomas Müntzer laaiend enthousiast, razend, bij de poort van Franhausen, waar het leger van de boeren, dat hij aanvoert, verslagen wordt door de ridders is in mei 1525

3. Foto van (gespeelde) gevangenneming van Thomas Müntzer bij Frankenhausen.